Dr. Yaşar H. Onganlar
Merhaba sevgili anne ve baba. Kliniğimizde bebek kafa şekil bozuklukları TANISI için başvurabilirsiniz. Gerekli olan fizyoterapi, pozisyon önerileri ile başa çıkılamayan, kafatası şekil bozukluklarında, 3D tarama cihazı tarama kullanarak tanı konmaktadır. Endişelenmeden, bebek kafatası şekil bozuklukları ile ilgili doğru bilgileri sitemizden okuyup, bizimle iletişim kurmaktan çekinmeyiniz.
Bebeklerde Kafa Şekil Bozukluğu
Bir bebeğin kafasının biraz yamuk görünmesi alışılmadık bir durum değildir. Yeni doğmuş bir bebeğin kafatasındaki kemikler henüz birbirine kaynaşmadığından, aynı pozisyonda yatmanın yarattığı baskı, bebeğin kafasının şekilsizleşmesine neden olabilir. Bu, özellikle kafasının arkasında düzleştirilmiş bir alanı içerebilir.
Doğum sonrası hemen olan , yamuk kafa şekli yeni ebeveynler için yaygın bir endişe nedeni olsa da, bebeğin kafası genellikle doğumdan sonra yuvarlanır. Bebeğin kafasındaki düz noktalar, özellikle pozisyon değişiklikleri ve oyun sırasında ekstra karın zamanı ile de gelişebilir . Deformasyon orta veya şiddetliyse ve konum değişikliklerine yanıt vermiyorsa, bir kask tedavisi yardımcı olabilir.
Daha az yaygın olarak, kafatasının kemikleri çok erken kaynaştığında düzensiz bir kafa şekli oluşur. Kraniosinostoz adı verilen bu nadir durum, hem kafa şeklindeki anormalliği düzeltmek için hem de bazı durumlarda bebeğin büyümesi için ihtiyaç duyduğu beyin alanının oluşmasını sağlamak için için ameliyat gerektirebilir. Kraniyosinostoz vakalarının her 2000 doğumda yaklaşık 1’inin kraniyosinostoz ile doğduğu tahmin edilmektedir.
Bebeğin kafası: Zeki bir tasarım
Bebeğin kafasında alt ayrı kemiğin birbirleri ile birleşmiş olduğu sütür ya da dikiş olarak da düşünebileceğiniz, bağ dokusu yapıları vardır. Bu bağ dokusu bebeğin kafa kemiklerinin esnek bir hal almasında çok yardımcıdır. Kafanın normal doğum esnasında, doğum kanalından geçmesine yardımcı olmaktan daha fazlasını yapar. Ayrıca, yaşamın ilk yılında, bebek doğduğundaki kafatasının hızla genişlemesine izin verir. Bir yıl sonunda doğum kafatasının yaklaşık iki katına çıkan bir hacim genişlemesi olmaktadır.
Kraniyosinostozda Ne Olur?
Kraniosinostozda iki veya daha fazla kemik, bebeğin beyin gelişimi tamamlanmadan, hatta bazen doğumdan önce birleşir. Dikişlerden hangisinin erken kapandığına ve nerede olduğuna bağlı olarak kafatası, beyin ve yüzün şekli bozulabilir.
Kraniosinostoz nasıl teşhis edilir?
Bir bebeğin düzensiz kafa şekline neyin neden olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için çocuk doktorları, gelişimsel ve aile geçmişinide sorgulayarak bir ananez alır.
Ayrıca, bebeğin kafasında yamulmuş veya düzleştirilmiş alanlar ararken, gelişiebilecek herhangi bir asimetriye dikkat ederek bebeğin kafasına ve yüzüne birkaç farklı açıdan bakarak dikkatli muayeneler yapacaklardır. Bebeğin saçı ıslakken bu daha kolay olabilir.
Bu gözlemler ve bilgiler, pozisyonel plajiyosefaliyi (bir bölgedeki basit basınçtan kaynaklanan) kraniyosinostozdan (kemik füzyonunun neden olduğu) ayırt etmeye yardımcı olacaktır.
Bir bebeğin düzensiz kafa şeklinin tek başına pozisyondan kaynaklandığını gösteren bir işaret, klasik paralelkenar şeklidir.
Kafanın bir tarafı öne doğru itilmiş gibi görünebilir, başın arkası düzleşir, kulak hafifçe öne doğru hareket eder ve alın karşı tarafa kıyasla aynı tarafta hafifçe öne doğru itilir.
Doktorunuz nazikçe her bir kulağa bir parmağını yerleştirebilir ve bebeğin başının üstünden gözlemlendiği gibi parmaklarının birbirine göre konumunu not edebilir. Konumsal plajiyosefali durumunda, iki parmak birbirinin karşısına geçmez. Plagiosefali sağ tarafta daha sık görülür ve ayrıca erkek bebeklerde daha sık görülür.
Kraniosinostoz nedir?
Kraniosinostoz, bebeklerdeki kafatasının düzensiz şekillenmesine neden olan bir durumdur. Normalde, bebeklerin kafatası kemikleri arasında yumuşak dokular vardır ve bu dokular bebek büyüdükçe kemikler arasında yeni kemikler oluşmasına izin verir. Ancak kraniosinostozlu bebeklerde, bu yumuşak dokuların bir veya daha fazlası erken kapanır ve kafatası kemikleri normal şekilde büyüyemez. Bu durum, bebeklerin kafasında düzensiz şekillerin oluşmasına neden olabilir.
Kraniosinostoz, genellikle doğumdan sonraki ilk aylarda teşhis edilir. Belirtileri arasında kafanın düzensiz şekli, gözlerin çıkık görünmesi, kulakların farklı yerlerde olması ve beyin gelişiminde gecikme yer alabilir. Tedavi, kafatası kemiklerinin yeniden şekillendirilmesini veya yerleştirilmesini içerebilir. Bu tedaviler genellikle ameliyat gerektirir ve bebeklerin yaşına, genel sağlık durumuna ve kraniosinostozun şiddetine göre değişebilir.
Kraniosinostoz Neden olur?
Kraniosinostoz, genetik veya çevresel faktörlerden kaynaklanabilir. Bazı durumlarda, bebeklerde bu durumun nedeni bilinmese de, bazı durumlarda aile geçmişi veya anne karnındaki enfeksiyonlar gibi nedenlerden kaynaklanabilir. Erken teşhis ve tedavi, bebeklerin normal kafatası şekillerine sahip olmalarına yardımcı olabilir ve beyin gelişimindeki olası gecikmeleri önleyebilir.
Erken teşhis ve tedavi, bebeklerin normal kafatası şekillerine sahip olmalarına yardımcı olabilir ve beyin gelişimindeki olası gecikmeleri önleyebilir. Ebeveynlerin, bebeklerinin kafatasındaki herhangi bir düzensizlik veya belirti fark etmeleri durumunda, hemen bir doktora başvurmaları önemlidir.
Bebeklerde Alın Kemiği çıkıntısı
Bebeklerin kafatası kemikleri, doğumdan sonra hızla büyür ve şekil değiştirir. Bu nedenle, bebeklerde düzensiz kafa şekilleri oldukça yaygındır. Bunlardan biri de alın kemiği çıkıntısıdır.
Alın kemiği çıkıntısı, bebeğin alın bölgesindeki kemikte meydana gelen bir çıkıntıdır. Bu durum, bebeğin doğum kanalından geçerken başının sıkışması nedeniyle oluşabilir. Ayrıca, bebeklerin sırt üstü yatması ve sürekli aynı pozisyonda uyuması da alın kemiği çıkıntısına neden olabilir.
Alın kemiği çıkıntısı genellikle zararsızdır ve bebeklerin büyümesiyle birlikte kendiliğinden kaybolabilir. Ancak, bazı durumlarda bebeğin başının şekli normalden çok farklı olabilir ve bu durumda doktorlar müdahale edebilir.
Bebeklerde Kafada kemik çıkıntısı
Bebeklerin kafa kemikleri doğduklarında tamamen gelişmemiş olabilir. Bu nedenle, bazı bebeklerde düzensiz kafa şekilleri görülebilir. Bunlardan biri de kafada kemik çıkıntısıdır.
Kafada kemik çıkıntısı, bebeğin kafasının bir bölgesinde kemiklerin normalden daha fazla çıkıntı yapması durumudur. Bu durumun nedeni çeşitli faktörlere bağlı olabilir. Örneğin, bebeğin doğum sırasında başının sıkışması, bebeğin uzun süre aynı pozisyonda kalması, bebeğin prematüre doğması gibi faktörler kafada kemik çıkıntısı oluşumuna neden olabilir.
Kafada kemik çıkıntısı genellikle bebeklerin sağlığına zararlı değildir. Ancak, bebeklerin kafa şekillerindeki düzensizliklerin tedavi edilmesi gerekebilir. Tedaviye başlamadan önce, doktorunuz bebeğinizi muayene edecek ve kafasının şeklini inceleyecektir. Eğer kafada kemik çıkıntısı tedavi edilmesi gereken bir durumsa, doktorunuz size uygun tedavi seçeneklerini önerir.
Tedavi seçenekleri arasında, bebeğin kafasının şeklini düzeltmek için özel bir yastık kullanmak, fizyoterapi, egzersizler ve bazı durumlarda cerrahi müdahale yer alabilir. Tedavi süresi ve yöntemi, bebeğin yaşına, kafasındaki düzensizliğin şiddetine ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.
Bebekler düzgün kafa şekli için nasıl yatırılmalı?
Bebeklerin düzgün kafa şekli geliştirmesi için yatış pozisyonu oldukça önemlidir. Bebeklerin ilk aylarında uzun süre aynı pozisyonda yatmaları, kafa şeklinde düzensizliklere yol açabilir. Bu nedenle, bebeklerin yatış pozisyonu düzenli olarak değiştirilmelidir.
Bebeklerin sırt üstü yatırılması, bebeğin kafa şeklinin düzgün olmasına yardımcı olur. Bebeğin sırtının düzgün bir şekilde yere temas etmesi, başının düzgün bir şekilde yerleşmesini sağlar. Ayrıca, bebeğin yüzü açıkta olmalı ve başının bir yöne doğru dönük kalması engellenmelidir. Bebeğin yüzü açıkta olması, bebeğin nefes almasına yardımcı olur ve ani bebek ölüm riskini azaltır.
Bebeklerin yan yatırılması da kafa şekli için faydalıdır. Ancak, bebeklerin yan yatırılması sırasında, başının altına bir yastık yerleştirilmemelidir. Bu, bebeğin nefes almasını engelleyebilir ve ani bebek ölüm riskini artırır.
Bebeklerin karın üstü yatırılması, bebeğin kas gelişimine yardımcı olur. Ancak, bebeklerin karın üstü yatırılması sırasında, bebeğin başının bir yöne doğru dönük kalmaması ve yüzünün açıkta olması önemlidir.
Bebeklerin yatış pozisyonu düzenli olarak değiştirilmeli ve farklı pozisyonlarda yatırılmalıdır. Bu, bebeğin kafa şeklinin düzgün olmasına yardımcı olur. Ayrıca, bebeğin yatış pozisyonu değiştirilerek, bebeğin farklı kas gruplarının gelişimi desteklenir.
Kraniosinostoz Türleri
Çok erken kaynaşan kafatası kemiği sütürleri, bebeğin başının çeşitli kısımları boyunca uzanansivrilikler olarak hissedilebilir. Bebeğin belirli kafa şekli de hangi sütürlerde bozukluk olduğunu işaret edecektir. İlgili sütürlerle birlikte daha sık görülen kafa şekli türlerinden bazıları şunlardır:
- Skafosefali: Başın üstünden önden arkaya uzanan sütür çok çabuk birleştiğinde orta hat “sagital” sinostozda uzun, dar bir şekilde kafa yaygındır. vakaların %45’i.
- Trigonosefali: Burun köprüsünden başın üstündeki yumuşak noktaya uzanan bir çıkıntı ile yanlardan sıkıştırılmış bir alın “metopik” bir sinostozu işaret eder.
- Anterior Plagiosefali: Düzleştirilmiş alın, kalkık kaş ve eğri burun ile asimetrik bir baş ve yüz, bir taraftaki “koronal” sinostozdan kaynaklanabilir.
- Brakisefali: Genellikle yanaklarda belirgin düzleşme, küçük kalkık veya “gaga” burun ve her iki tarafta “koronal” sinostozdan şişkin gözler ile düz ve/veya uzun bir alın. Bu genellikle yüz ve kafatasını içeren tıbbi sendromlarda bulunur.
- Posterior Plagiosefali: Başın arkasında belirgin bir çıkıntı ve kulağın arkasında büyük bir çıkıntı bulunan asimetrik bir kafa, en nadir form olan “lambdoid” sinostozdan kaynaklanabilir.
Kraniyosinostoz Ameliyatı
Kraniosinostoz genellikle hem deformiteyi düzeltmek için hem de bazı durumlarda bebeğin beyni büyüdükçe kafatasının içindeki baskıyı önlemek için ameliyat gerektirir.
Ekstra karın zamanı ve bir kask ile “kalıplama” pozisyonel kafatası deformitelerini düzeltebilirken , kendi başlarına kraniyosinostozu düzeltmede etkili değildirler (bazen ameliyattan sonra kullanılsalar da).
Kraniosinostozlu çocuklar, kraniyofasiyal cerrahlar ve pediatrik beyin cerrahlarını içeren uzmanlarla bir ekip olarak çalışan diğer uzmanlara yönlendirilir. Bu uzmanlar genellikle çocuğunuzu muayene ederek doğru tanıyı koyabilirler ancak ameliyat önermeden önce bilgisayarlı tomografi (BT taramaları) gibi ayrıntılı görüntüleme prosedürlerini ayarlayacaktır.
Bebeğin kraniyosinostoz teşhisi konduğunda kaç yaşında olduğuna ve hangi sütürlerin tutulduğuna bağlı olarak, kaynaşmış kemiği çıkarmak veya serbest bırakmak için farklı cerrahi seçenekler mevcuttur. Ek rekonstrüktif prosedürler vardır. Açık cerrahi ve endoskopik kraniyosinostoz ameliyatı olmak üzere iki farklı yöntem uygulanabilmektedir.
Kraniosinostoz cerrahisi deneyimli kraniyofasiyal ekiplerin bulunduğu merkezlerde ve pediatrik yoğun bakım ünitelerinde yapılmalıdır.
Ameliyattan sonra çocuklar bir veya daha fazla gün hastanede kalır ve takip eden doktor ziyaretlerinde izlenir.
Kanama, enfeksiyon ve kemik kaybı gibi komplikasyonlar nispeten nadirdir. Bu prosedürlere sahip çocuklar genellikle normal olarak yetişkinliğe kadar büyür ve gelişir.
Kraniosinostoz tedavi edilmezse ne olur?
Kraniosinostoz tedavi edilmezse, bebeğin kafatası şekli anormal gelişir ve beyne baskı yapabilir, bu da gelişimsel sorunlara yol açar.
Kraniosinostoz tanısı nasıl konur?
Kraniosinostoz tanısı, fiziksel muayene, kafatası röntgenleri ve bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları gibi görüntüleme testleri ile konur.
Kraniosinostoz beyin gelişimi normal mi?
Kraniosinostozlu bazı bebeklerde beyin gelişimi normal olabilirken, diğerlerinde tedavi edilmemesi durumunda gelişimsel sorunlar ve zeka geriliği yaşanabilir.